26 Nis Farkındaklık İle Duygusal Çevikliğe Kavuşmak

Giderek artan bir şekilde, modern / kurumsal yaşamın karmaşıklığında başarılı bir şekilde gezinmenin anahtarı, duyguları fark etme, yönetme ve başkalarının duygularıyla çalışma becerisidir. Bu, hiçbir zaman COVID-19 salgınının bir sonucu olarak kendimizi içinde bulduğumuz, ek karmaşıklıktan daha önemli olmamıştı.

Zihnimizin şu anda ne düşündüğüne ve ne yaptığına dair farkındalığı kaybederek saatler harcıyoruz. Peki ya Mindfulness’ın, bu farkındalığı yeniden yakalamanıza ve iş hayatındaki uyumunuz üzerinde kontrol sahibi olmanıza yardımcı olabileceğini söylersem?

Birincisi ve en önemlisi, farkındalık nedir? Farkındalık: Dikkatinizi şimdiye, nefesinize, duruşunuza odaklamak, içten ve dıştan düşüncelerinizi ve duygularınızı tanımakla ilgilidir. Farkındalık, öz farkındalık kazanmanıza ardından o anda nasıl tepki ve karşılık vereceğinizi seçmenize izin verir. Farkındalık, zihninizin içsel benliğinize ve dış çevrenize göre en uyumlu ve uyumlu bir şekilde yanıt vermesine izin verdiği için iş hayatı uyumunuzu etkiler.

Dikkatli olmak ne kadar önemlidir? Killingsworth’a göre, şu anda olmak yerine, zihnin ortalıkta dolaşması için ortalama % 47 zaman harcıyoruz. Çoğu insanın: 1) geçmişe ya da geleceğe odaklandığını, 2) hedeften saptığını, 3) dürtülere göre hareket ettiğini ve 4) Düşünmeden hızlı varsayım ve yargıda bulunuyor. Dolayısıyla üretkenliğimiz, farklı görevlere olan ilgimiz, performansımız, karar verme sürecimiz, refahımız ve mutluluğumuz etkileniyor.

Bu makalenin amacı doğrultusunda, geniş yelpazesi nedeniyle sadece duygusal çeviklik gelişiminde mindfulness’ı tartışacağız.

DUYGUSAL ÇEVİKLİK

Duygusal çevikliği duydunuz mu? Harvard Business Review tarafından türetilen bu terim, daha yaygın olarak kullanılan bir terim olan duygusal zeka ile yakından ilgilidir. Ancak iki kavram birbirinin yerine geçemez.

Duygusal zeka, kişinin kendi duygularının farkında olması ve onu kontrol etmesi olarak tanımlanır. Öte yandan, duygusal çeviklik, bu COVID sezonunda giderek zorlaşan bir başarı olan kişinin iç deneyimlerine dikkatli ve üretken bir şekilde yaklaşması olarak tanımlanıyor.

Hâkim olan iddia, zor düşünce ve duyguların ofiste yeri olmadığını söylüyor: Yöneticiler ve özellikle liderler ya metanetli ya da neşeli olmalı; güven yansıtmalı ve içlerinde köpüren olumsuzlukları bastırmalıdırlar. Ancak bu, temel biyolojiye aykırıdır. Tüm sağlıklı insanlar, eleştiri, şüphe ve korkuyu içeren bir iç düşünce ve duygu akışına sahiptir. Bu durum sadece zihinlerimizin yapmak için tasarlandıkları işi yapıyor oluşudur: Sorunları tahmin çözmeye ve potansiyel tuzaklardan kaçınmaya çalışmak.

Duygusal zekâ ve duygusal çeviklik arasındaki farklar, liderlerin nasıl performans gösterdiğini ve iş yerinde başkalarına nasıl davrandığını derinlemesine etkileyebilir. Duygusal zekâ gibi, duygusal çeviklik de kişinin kendi duygularıyla uyumlu olmasını gerektirir, ancak onları bastırmaya veya kontrol etmeye vurgu yapmaz. Duygusal olarak zeki olabilirsiniz, ancak yine de duygusal çeviklikten yoksunuz (tersi doğru olmasa da). Günümüzde liderler, ruhsal refahı çevreleyen, demografik özelliklerden etkilenmeyen zorluklarla karşı karşıyadır, bu nedenle duygusal çevikliği kullanan stratejiler giderek daha önemli hale gelmektedir. Duygusal olarak daha çevik olmak sizi daha iyi bir lider yapacaktır – duygusal olarak katı kalmak, etkili bir şekilde liderlik etme ve ekibiniz için en iyi kararları verme yeteneğinizi tehlikeye atabilir. Bunu nasıl yapacağız:

Dr. Susan David, duygusal çeviklik için dört adımlı bir süreç sunuyor:

1. Döngülerin ve örüntülerin farkına varın

Duygusal çevikliği geliştirmek için ilk adım, düşünce ve duyguların sizi ne zaman teslim aldığını tespit etmek. Tekrarlı ve ısrarlı bir şekilde aynı şeyi hissettiğiniz ya da düşündüğünüz zamanları aklınıza getirin. Daha önce ne zaman benzer şeyler hissetmiştiniz? Durumlar arasında bir benzerlik var mı? Bu farkındalık, gerçek kaynağın çevresel olmadığını, çevresel etmenler ne kadar farklı olursa olsun içinde bulunduğunuz psikolojik durumun sizin bazı düşünsel ve duygusal döngülerinizden kaynaklanabileceğini gösterir.

2. Düşünce ve duygularınızı sınıflandırın

Aklınızdan geçenler duygu mu, düşünce mi, somut gerçekler mi? Araştırmalar gösteriyor ki biraz yavaşlayıp bu sınıflandırmayı yapmak gibi gayet basit bir farkındalık çalışması dahi beyinde kimyasal ve biyolojik bazı değişikliklere sebep oluyor ve iyi oluş durumunuza katkıda bulunuyor. Örneğin, “içinde bulunduğumuz durumu düzeltmek için yeterince çaba sarf etmiyorum ve bu nedenle suçluluk hissediyorum” ifadesini içinizde sürekli tekrar ediyorsunuz diyelim. Bu ifade, şu şekilde yeniden kurgulanabilir “yeterince çaba sarf etmediğimi düşünüyorum ve bu düşünce de suçluluk hissini doğuruyor”. Burada düşünce ve duygularınız ile bu düşünce ve duyguları salt gerçeklik olarak kabul etme arasındaki ayrımın farkına varmış oluyorsunuz. Bunun dışında, bir diğer önemli tavsiye duygularınızı anlamak için daha net tanımlar koymak. Örneğin duygu durumunuzu “kendimi kötü hissediyorum” yerine “mutsuz/hayal kırıklığına uğramış/öfkeli/bıkkın vs. hissediyorum”  şeklinde tanımlamak, bu duyguları anlamlandırma yolunda daha çok yardımcı olacaktır.

3. Kabul edin

Davranış bilimlerinde farklı alanlarda ve konularda yapılan pek çok çalışma şu ortak bulguya işaret ediyor: kontrol etmeye ya da baskılamaya çalıştığımız duygu ve düşünceler misliyle geri döner. Aslında yukarıda bahsettiğimiz “yeterince çaba sarf etmiyorum” düşüncesi, bilgi kaynağı olarak kabul ettiğiniz kısa süreli bir düşünce. Bu düşüncenin size bir faydası olabilir de, olmayabilir de. Bu noktada önemli olan bunun bir düşünce olduğunu fark etmeniz ve gerçeği ne kadar yansıttığı hakkında makul bir değerlendirme yapmanız. Yani olup bitene biraz merak ve çözme isteği ile yaklaşmak… Bu farkındalığı artırmak üzere

tavsiye edilen birincil yöntem, düşünce ve duyguları kelimelerle ve özellikle de yazılı olarak ifade etmek. UCLA araştırmacılarının ortaya koyduğu bir araştırmaya göre, duyguları ve düşünceleri sınıflandırmak ve kelimelere dökmek, amigdala ve diğer limbik sistem unsurlarının negatif duygular karşısında verdikleri tepkileri azaltıyor. Ayrıca daha önce bahsettiğimiz, karar alma süreçlerinden sorumlu olan sağ ventrolateral ve medial prefrontal kortekste artan aktivasyona neden oluyor.  Bu şu anlama geliyor: düşünce ve duyguları kelimelerle ifade etmek, sınıflandırmak ve anlamlandırmak amigdalanın vereceği duygusal tepkileri prefrontal korteks aracılığıyla frenliyor.

4. Değerler doğrultusunda hareket etmek

Duygu ve düşüncelerle ilgili farkındalık arttığında seçenekleriniz ve kişisel değerlerinize daha uygun bir tepki verme ihtimaliniz de artar. Bu aşamada Susan David’in tavsiyesi, kendimizi gelip geçici duygu ve düşünceler doğrultusunda hareket etmekten uzaklaştırıp, bir liderin sorumluluğu ile “bu tepki değerlerimle, kim olduğumla, gitmek ve ekibimi taşımak istediğim gelecekle örtüşüyor mu?” sorusunu sormak. Bu soru, verilecek tepkiyi değerleriniz ve amaçlarınız doğrultusunda şekillendirecek farkındalığa ulaşmanıza yardımcı olacaktır.

İşte Mindfulness burada devreye giriyor: Farkındalık içinde büyüdükçe, duygularımızın gerçek doğasının daha fazla farkına varabilir, onları doğru bir şekilde adlandırabilir, onları değerlerimizle ve bizim için anlamlı olanla uyumlu bir yaşam sürmeye çalışmanın bir parçası olarak kabul edebiliriz. Bazen duygularımızın gerçek doğasını ve yoğunluğunu ortaya çıkarmak zaman alır çünkü onları çok sık reddederiz. Kendimizi keşfetmemizdeki ve kendimize şefkat göstermemizdeki ısrar, duygusal olarak daha çevik olmamıza ve konfor bölgemizin dışına çıkmanın potansiyel olarak zorlu yönleri de dâhil olmak üzere yaşam deneyimlerine daha açık olmamızın yolunu açar.

Farkındalık, iyi başa çıkabilmemiz, karmaşık durumlardan geri dönebilmemiz için duyguları deneyimlememize ve bunlara uygun şekilde tepki vermemize yardımcı olacak kritik bir beceridir. Böylece, İş ve Yaşam Uyumunu sağlamak için refahımızı, performansımızı ve ilişkilerimizdeki iletişimimizi güçlendirmek için dürtülerimizi etkili bir şekilde yönetebiliriz. Bu, düşüncelerimizi, duygularımızı adlandırarak ve kabul ederek kendimize ve başkalarına karşı şefkat; bütünlük ve empati ile hareket etmek için temel değerlerimize güvenerek, duygularımızın, düşüncelerimizin farkına varmak için duygusal çeviklik ve esneklik geliştirerek başarılabilir.

Dr. Uğur ÖZDEMİR

KAYNAKÇA

David S, Congleton C. Emotional agility. https://hbr.org/2013/11/emotional-agility.

David S. Duygusal Çeviklik, Pegasus yayınları:2020.

David S. Emotional Agility: Get Unstuck, Embrace Change, and Thrive in Work and Life. New York, NY: Random House; 2016:1–14.

https://gccmarketing.blob.core.windows.net/marketing-

site/resources/Emotional%20Agility%20Factsheet/emotional-agility-factsheet-uk-eng.pdf

https://mrsmindfulness.com/ted-talk-happiness-is-mindfulness/ ( New Research Shows That Mındfulness Is The Secret To Happiness)

https://www.quietrev.com/the-transformative-power-of-emotional-agility/ (The Transformative Power of Emotional Agility)